Audio FR :
Lecture d’Alexis Fichet
Hâtez-vous lentement, et sans perdre courage,
Cent fois sur le motif, remettez votre ouvrage.
Chargé d’un chevalet, de toiles et de couleurs,
Un peintre de Paris titubait sur la côte,
Et parmi les bruyères, les roches, tout en sueur,
Il venait voir un pin très supérieur aux autres.
C’était un arbre rouge aux épines foncées,
Penché comme un vieillard, tordu comme une idée,
Seul au milieu des landes, détaché sur la mer,
Unique rescapé des tempêtes d’hiver.
Le pin était croqué sous toutes les coutures,
Mais sa nature profonde manquait dans les peintures.
Le peintre revenait, dessinait des esquisses :
Rater encore une fois lui était un délice.
Or quand il arriva, le pin était à terre,
Découpé en tronçons, avec son âme enfuie.
Un sobre bucheron, heureux propriétaire,
Le chargeait sur sa mule, pour l’amener chez lui.
Le peintre protesta, mit un genou au sol,
Et demanda bien bas les raisons du massacre :
Ce pin était sa muse, son champ de tournesol,
S’il l’avait terminé il avait droit au sacre !
Le bourreau répondit sans aucune malice
Qu’il allait le trancher pour en faire des cagettes :
Ses huîtres partiraient pour le marché des Lices,
Puis elles iraient par douze, réparties dans l’assiette.
Le lendemain matin, nourri par la douleur,
Le peintre en quelques traits acheva le tableau.
Il se vendit si bien, et prit tant de valeur
Que l’image du pin voyagea en bateau.
Les huitres dévorées, il restait les cagettes :
On les laissa sécher dans le coin d’un hangar.
Les lattes se tordirent, l’encre sur l’étiquette
S’effaça peu à peu, comme un fait du hasard.
Et tandis qu’à New-York on l’accrochait au mur,
Et que les amateurs vantaient sa forme dessinée
Le pin, déchiqueté, cagette sans futur,
Servait à allumer un feu de cheminée.
Parfois l’art fait briller d’une gloire éternelle
Ceux dont la vie finit, inflammable et cruelle.
— Alexis Fichet
Hastit goustadik, na gollit ket kalon,
Kant gwech ho tamm tres ‘vo adc’hraet dizaon.
O pourmen war an aod, ul livour parizian,
Gantañ e varc’h-livañ, lienoù, podoù liv,
Dourc’hwez-holl o vale war reier an aodoù.
Gwelet ‘n eus ur wezenn-bin ken kaer ha ken kran.
Ur we’enn ruz he ruskenn ha teñval he delioù,
Stouet ‘vel ur gozhiadez, ken tort ha mennozhioù ,
He-unan ‘kreiz al lann, ‘n he sav en ardremez,
Ar wezenn nemeti ‘doa treuzet ar goañv kriz.
Treset ‘veze gantañ ar binenn dre bep tu,
Met e anien don ‘vanke d’an taolennoù.
Dont a rae al livour en-dro d’ober dam-dresoù :
Ha pa veze c’hwitet oa plijet dont en-dro.
An deiz-se p’ erruas e oa kouezhet ar we’enn,
Didroc’het a dammoù, dilezet e ene.
Tapet gant ar c’hoadour, oa ivez ar perc’henn,
Ha degaset d’ar gêr, war gein un inkane.
Klemm ‘reas al livour, ha mont war e zaoulin,
Ne wele ket perak diskar e wezenn bin :
E awen de’hañ e oa, evel e Grist Melen,
Gourc’hemennoù en do ma echu e daolenn !
Dizroug oa ar c’hoadour a respontas diouzhtu
‘Vije karteliet holl da sevel karchedoù :
Lakaet enno istr da werzhañ d’ar c’hoc’hu,
Ha dre dousennadoù lakaet e pladoù..
An deiz war-lerc’h vintin, brevet gant e c’hlac’har,
‘N em lakaas al livour d’echuiñ e daolenn.
Gwerzhet ‘voe goude-se, d’ur priz moarvat hep par
Taolenn ar we’enn bin ‘n em gavas buan tramor.
Pa vo debret an istr, ar c’harchedoù ‘chome :
Laosket ‘voent da sec’hiñ, en ur c’horn eus ur c’hraou.
Diverket e voe buan al liv diwar al lazhoù
Tamm-ha-tamm e sec’he, alies e wee.
War-ziskouez e New-York ‘voe staget an daolenn,
Dirak arvesterien bamet-holl ‘n ur vandenn
E-keit-se ar c’harched a voe holl bruzhunet,
Hag un deiz ‘voe taolet d’ober tan en oaled.
A-drugarez d’an arz e teu brud da viken
D’an hini en doa bet ur marv krenn-ha-krenn
— Alexis Fichet — Sten Charbonneau (traduction)